عزیز دیلمی فرزند شاعر اهوازی زائر دایخ، در محله صخیریه در اهواز و سال در ۱۳۳۱ بدنیا آمد، اولین بیت ابوذیه را در ۱۲ سالگی و در حضور علوان الشویع بنیانگذار طور (مقام) موسیقی علوانیه سرود، علوان که برای عیادت زائر دایخ آمده بود با نواختن بر «ربابه» بیت ابوذیه ای را می خواند و از زائر دایخ می خواهد در پاسخ آن بیت فی البداهه بیتی بسرایید، اما عزیز پیش دستی می کند و با اولین بیت خود جواب علوان را می دهد، همین بیت ابوذیه کافی بود که استاد بلامنازع علوانیه و موسیقی آن روزهای اهواز در عزیز دیلمی نوجوان شاعر توانایی را کشف کند که شایسته تشویق های مستمر علوان باشد.
تشویق های علوان که اسطوره دوستداران موسیقی آن روزهای منطقه بود، در عزیز نوجوان کارگر افتاد و به او جرات حضور در مراسم وجشن ها (حفلات) مختلف را داد، و در همین حفلات بود که با قاسم الحمدانی خواننده و قصه سرای نابینای اهوازی آشنا می شود، و قاسم این هنرمند مشهور اهوازی می شود مهمترین حامی این هنرمند جوان، هنرمندی که با گذشت زمان به یکی از بهترین علوانیه خوانان تاریخ معاصر اهواز مبدل می شود.
بعدها و در جوانی عزیز به عبادان (آبادان) که مرکز موسیقی و هنر آن روزهای اهواز بود می رود و به گروه موسیقی احمد کنعانی که کاملترین گروه عربی و دارنده به روز ترین سازها و الآت موسیقی بود می پیوندد، و مقام اهوازی را آنچنان نزد احمد کنعانی فرا می گیرد که به قول خودش اگر شنونده صدای من چشم هایش را ببندد بدون شک فکر این احمد کنعانی است که مقام می خواند.
عزیز دیلمی در طول مسیر هنری اش با هنرمندان برجسته ای چون حمید محمد، عبد الامیر ادریس، سلیم حزباوی، عبدالامیر عیدانی، صفر نیسی، علی الرشداوی و یونس خلف و نیز هنرمندان زن ازجمله خیریه عزیز، ریم گشعم، فتاة عبداللطیف اجراهای مشترک بسیار دارد.
عزیز دیلمی همچنین به سرودن شعر در قالب ابوذیه شهرت بسیاردارد، ابوذیه شعری است دو بیتی که در ادبیات مردم عرب در اهواز وعراق بسیار رایج است، عزیز هرچند متاثر از ادبیات فصیح عرب است اما اغلب اشعار او به زبان عربی محلی وبا موضوعاتی همچون عشق، غربت و مسائل اجتماعی است، بسیاری از اشعار او را خوانندگان بزرگ و معروفی همچون علوان الشویع، حسان اگزار، عبدالامیر ادریس و.. خوانده اند، سید موسی الموسوی شاعر و موسیقی پژوه اهوازی به استناد گفته خود عزیز دیلمی می گوید که این شاعر اهوازی بالغ بر ۵۰۰۰ بیت ابوذیه سروده است، که متاسفانه فقط تعداد اندکی از آنها در است.
پس از انقلاب ۵۷ و مسلط شدن فضای ایدئولوژیک مذهبی و پسرفت فضای هنر بخصوص در حوزه موسیقی، عزیز دیلمی بتدریج از حوزه هنر کنار کشید. عزیز که کارگر آشپزخانه بیمارستان آپادانا در اهواز بود در سال ۱۳۹۰ بعلت از کار افتادگی کلیوی دار فانی را وداع گفت.
اینکه چگونه در دوران معاصر هنرمندی با این حجم از تولید موسیقی و شعر در لبه فراموشی قرار می گیرد، جای سوال و تعجب بسیار دارد، واقعیت تلخی که جز با قرار گرفتن عوامل متعدد در کنار هم امکان آن وجود ندارد، عواملی همچون فضای نامساعد بعد از انقلاب ، نبود هیچ گونه حمایت دولتی، عدم علم و توجه کافی به ضرورت مستند سازی بالاخص از سوی دوستداران هنر و موسیقی عربی، ونیز عدم امکان شکل گیری موسسات مدنی که به این مهم بپردازند.
** این مطلب از برنامه «حکایة فن» آقای سيد موسوى الموسوي بسیار بهره برده است.
